Planya tezgahları, ya da vargel tezgahları, iş parçası yüzeylerini düz veya eğik olarak işlemede kullanılan üretim tezgahlarıdır. Prensip olarak hareketli olan tezgah başlığına tek uçlu bir kesici takım bağlanmıştır ve bu başlığın doğrusal olarak ileri ve geri hareketleri ile iş parçası üzerinden talaş kaldırılmaktadır.

Yatay planya tezgahlarının çalışma ilkesi, motordan alınan dönme hareketinin krank kasnağa iletilmesidir. Krank kasnak, dönme hareketini doğrusal hareket olarak mafsallı bir mil ile hareketli başlığa iletmektedir. Bu şekilde hareketli başlık senkronize olarak krank kasnak ile birlikte ileri ve geri hareket etmektedir.

Başlığın ileri hareketinde planya kalemi kesme durumuna geçmektedir. Başlığın geri hareketinde ise planya kalemi yukarı hareket etmekte ve kesme yapmadan tekrar ilk durumuna dönmektedir. Bu hareketler sürekli birbirini izlemektedir.

Vargel tezgahlarının birkaç çeşidi bulunmaktadır: yatay vargel tezgahı, düşey vargel tezgahı, hidrolik vargel tezgahı ve planya tipi vargel tezgahı gibi. Bunlar arasında en yaygın kullanılanı, yatay vargel tezgahlarıdır. Düşey vargel tegzahları daha çok kanal açma tezgahı olarak kullanılmaktadır. Planya tipi vargel tegzahları ise vargel tezgahlarına bağlanamayacak kadar büyük ve ağır iş parçalarının işlenmesi amacı ile kullanılmaktadır.

Planya tezgahları, kullanımları sırasında çalışanların sağlığı bakımından tehlike yaratmaktadır. Bu yüzden İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği gereğince, planya tezgahlarının kontrolleri, ilgili standartlarda başka bir koşul öngörülmemişse, öncelikle üretici firmanın uygun gördüğü koşullarda yapılmalıdır. Eğer üretici firma herhangi bir koşul öngörmemişse, bu durumda tezgahların kullanıldığı işletme koşullarına bakılarak bir risk değerlendirmesi yapılmakta ve buna göre kontrol periyodları belirlenmektedir. Yine de yılda en az bir kere kontrol edilmek zorundadır.

Firmamız, planya tezgahları muayenelerini, ilgili yasal düzenlemelere, yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara ve test yöntemlerine uygun şekilde gerçekleştirmektedir. Bu çalışmalarda esas alınan birkaç standart şunlardır:

• TS EN 50632-2-19 Elektrik motoruyla çalışan aletler - Toz ölçme işlemi - Bölüm 2-19: Planya tezgahları için belirli gereklilikler
• TS EN 50632-3-3 Elektrik motoruyla çalışan aletler - Toz ölçme işlemi - Bölüm 3-3: Taşınabilir planyalar ve kalınlaştırıcılar
• TS EN 860:2007+A2 Ağaç işleme makinalarının güvenliği - Bir taraflı kalınlık planya makinaları
• TS ISO 241 Kesici takımlar - Torna ve planya kalemleri - En kesit biçim ve boyutları
• TS 68 Rendeler ve planyalar (ahşap işlemeler için)