Sertlik durumu, bir malzemenin dinamik veya statik güçlere karşı, çizilme, kesilme, sürtünme ya da plastik deformasyon direnci olarak ifade edilmektedir. Yirminci yüzyılın başından itibaren sertik konusu araştırılmaya ve çeşitli testler yapılmaya başlanmıştır.
Bu konuda ilk olarak 1900’lerin başında Brinell tarafından sertlik testleri geliştirilmiştir. Bu testlerde, belli büyüklükte sert bir malzemeden yapılmış bir bilya, test edilecek malzeme yüzeyine, belli bir yükle ve belli bir süre bastırılmış ve yüzeyde meydana gelen iz alanı izlenmiştir. Brinell, yaptığı hesaplamalar ile, malzeme yüzeyinde açılan iz alanının, bilyanın çapı ile iz derinliğinin bir fonksiyonu olduğunu tespit etmiştir.
Bir başka araştırmacı Vickers ise, kare tabanlı elmas bir piramid kullanarak sertlik testleri yapmıştır. Bu testlerde 136 derece tepe açısı olan elmas, kare piramit şeklindeki bir uç, test edilecek malzeme yüzeyine belli bir güçle ve belli bir süre daldırılmış ve yük kaldırıldıktan sonra malzemede meydana gelen iz alanı izlenmiştir. Vickers bu iz alanının köşegenlerini ölçerek yaptığı hesaplamalarda, bir malzemenin sertlik değerinin, yükün, izin yüzey alanına oranı olduğunu tespit etmiştir.
Sertlik testlerinden biri de Rockwell sertlik testidir. Burada da Rockwell, bir malzeme yüzeyine, belli büyüklükte bir çelik bilya veya tepe açısı 120 derece ve uç çapı 0,2 mm olan bir konik elmasla yük uygulanmıştır. Önce sabit küçük bir yük uygulanmış ve ucun malzeme yüzeyinde meydana getirdiği izin dip kısmı başlangıç noktası alınmış, arkasından yük daha yüksek seviyelere çıkarılarak belli bir süre tutulduktan sonra, ilk ize oranla meydana gelen ikinci iz derinliğindeki artış ölçülmüştür.
Sertlik testi sonuçları, birçok kalite kontrol sürecinde ve araştırma ve geliştirme çalışmalarında önemli bir faktördür. Sertlik testleri yapılarak, bir malzemenin mukavemet, süneklik ve aşınma direnci gibi özellikleri tespit edilmiş olmaktadır. Bu şekilde kullanılmak istenen malzemenin, ürün için uygun olup olmadığı belirlenmektedir. Bu testlerde, bir malzemenin başka daha sert bir malzemeye nüfuz ederek kalıcı deformasyona karşı gösterdiği direnç ölçülmektedir. Bu nedenle, bir sertlik testinde, uygulanan yük, belli bir yükleme profili, belli bir yükleme süresi ve belli bir girinti geometrisi ile birlikte değerlendirilmektedir.
Bir sertlik testi, yukarıda test örneklerinde de açıklandığı şekilde, test edilecek malzemenin yüzeyine özel olarak boyutlandırılmış ve yüklenmiş bir cisim basılarak yapılmaktadır. Sertlik değeri, girinti penetrasyon derinliği ölçülerek veya malzeme yüzeyine oluşan izin boyutları ölçülerek hesaplanmaktadır. Hangi test yönteminin seçileceğine karar vermek için, malzemenin mikro yapısına bakılmalıdır. Örneğin malzemenin türü, homojenliği, parçanın büyüklüğü ve durumu burada önemlidir. Bir sertlik testi yöntemi belirlenirken ayrıca bir standarda uygunluğun gerekli olup olmadığı da önemlidir.
Sertlik testlerinde dikkate alınan sayısız standart bulunmaktadır. İşte bunlardan birkaçı:
- TS EN ISO 6506-1 Metalik malzemeler - Brinell sertlik deneyi - Bölüm 1: Deney metodu
- TS EN ISO 6507-1 Metalik malzemeler - Vickers sertlik deneyi - Bölüm 1: Deney metodu
- TS EN ISO 6508-1 Metalik malzemeler - Rockwell sertlik deneyi - Bölüm 1: Deney metodu
- TS EN ISO 14577-1 Metalik malzemeler - Sertlik ve malzeme parametreleri için aletli iz deneyi - Bölüm 1: Deney metodu
Kuruluşumuz diğer test hizmetleri kapsamında sertlik test hizmetleri de vermektedir. Bu hizmetler sayesinde işletmeler, güvenli, hızlı ve kesintisiz bir şekilde, daha etkin, yüksek performanslı ve kaliteli üretim yapmaktadır.
Diğer test hizmetleri kapsamında verilen sertlik test hizmetleri, bu yönde kuruluşumuz tarafından verilen hizmetlerden sadece bir tanesidir. Bunun dışında başka birçok farklı test hizmetleri de verilmektedir.