Basınçlı Kaplar Periyodik Kontrolleri

Sanayi gaz tankları esas olarak üç çeşittir: kara tankeri tankları, sıvılaştırılmış petrol gazları depolama tankları ve sanayi gazları depolama tankları. Bunların hepsinde de tanklar üretildiği zaman, veya kurulduktan sonra ama işletmeye alınmadan önce, veya tanklarda bir tadilat veya onarım yapıldıktan sonra, ya da üç ay kadar kullanılmayıp yeniden kullanılmak istenmesi durumunda mutlaka kontrollerden geçirilmesi gerekir.

Hangi tür olursa olsun bütün tanklar aslında, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 2013 yılında yayınlanan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği esaslarına tabidir. Sözü edilen yönetmelik çerçevesinde bütün bu tanklar, basınçlı kap ve tesisatlar grubuna girmektedir. Çünkü hepsinde de insan sağlığını ve mal güvenliğini tehdit eden riskler bulunmaktadır.

Bütün basınçlı kap ve tesisatların periyodik kontrollerinde olduğu gibi sanayi gaz tankeri tanklarının düzenli kontrol ve muayenelerinin de, basınçlı ekipmanlar yönetmeliği, taşınabilir basınçlı ekipmanlar yönetmeliği ve basit basınçlı kaplar yönetmeliğinde yer alan ve yukarıda sözü edilen yönetmelik hükümlerine ters düşmeyen kriterler saklı kalmak koşulu ile ilgili standartlarda açıklanan kriterlere göre yapılır. Bu çalışmaların mutlaka makine mühendisleri, makine teknikerleri veya yüksek teknikerler tarafından yapılması gerekmektedir. Eğer bu çalışmalar tahribatsız muayene yöntemleri ile yapılacak ise, bu durumda söz konusu çalışmaların sadece TS EN ISO 9712 Tahribatsız muayene - NDT personelinin kalifikasyonu ve belgelendirme - Genel özellikler standardına göre eğitim almış yetkili kişiler tarafından yapılması gerekmektedir.

Sanayi gaz tankeri tanklarına, prensip olarak hidrostatik test yöntemi uygulanmalıdır. Bu testler, standartlarda aksine bir koşul yoksa işletme basıncının 1,5 katı ile ve bir yılı aşmayan sürelerle yapılmak zorundadır. Ancak işletmeden kaynaklanan koşullar yüzünden veya tankların özelliği yüzünden hidrostatik test yapılamıyorsa, bu durumda tahribatsız muayene yöntemleri uygulanabilir.

Firmamız, basınçlı kapların periyodik kontrolleri çerçevesinde sanayi gazı tankeri tanklarının düzenli kontrol ve muayenelerini, ilgili yasal düzenlemelere ve yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara ve test yöntemlerine uygun şekilde yapmaktadır. Bu standartlar yönetmelik ekindeki tablolarda yer almaktadır. Ancak yönetmelik yayınlandıktan sonra çıkarılan konu ile ilgili yeni standartlar da dikkate alınmak zorundadır.

Gaz tüplerinin bakımında TS EN 1968 standardı esas alınmaktadır. Bu standart, TS EN 13322-1, 2 ve TS EN ISO 9809-1, 2, 3 standartlarına göre üretilmiş dikişli veya dikişsiz çelik tüplerin düzenli muayene, test, bakım ve onarım kurallarını kapsamaktadır. Gaz tüplerinin kullanım süreleri, içlerine doldurulan gazların türüne göre farklılık göstermektedir. Bu kullanım sürelerini tamamlayan tüplerin yeniden kullanılabilmesi için, TS EN 1968 standardına göre kontrol ve muayene ettirilmesi gerekmektedir. Bir yandan kullanıcıların, diğer yandan dolum işlerini yapan işletmelerin can ve mal güvenliği bakımından bu kontrol ve muayenelerin yaptırılması yasal bir zorunluluktur.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre gazı tüpleri basınçlı kaplar ve tesisatlar grubuna girmektedir ve kontrollerinin yılda en az bir kere yaptırılması gerekmektedir. Ayrıca kontrol ve muayene işlemlerinin makine mühendisleri, makine teknikerleri ve yüksek teknikerler tarafından yapılması gerekmektedir.

Firmamız, basınçlı kapların periyodik kontrolleri çerçevesinde gaz tüplerinin düzenli kontrol ve muayenelerini, ilgili yasal düzenlemelere ve yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara ve test yöntemlerine uygun şekilde yapmaktadır. Bu standartlar yönetmelik ekindeki tablolarda yer almaktadır. Ancak yönetmelik yayınlandıktan sonra çıkarılan konu ile ilgili yeni standartlar da dikkate alınmak zorundadır. Bugün için kontrollerde esas alınan birkaç standart şunlardır:

• TS EN 1968 Taşınabilir gaz tüpleri - Dikişsiz - Çelik gaz tüpleri için periyodik muayene ve deney
• TS EN 13322-1 Taşınabilir gaz tüpleri - Tekrar doldurulabilir kaynaklı çelik gaz tüpleri - Tasarım ve imalat - Bölüm 1: Karbonlu çelikler
• TS EN 13322-2 ... Bölüm 2: Paslanmaz çelikler
• TS EN ISO 9809-1 Gaz tüpleri - Tekrar doldurulabilir dikişsiz çelik gaz tüpleri - Tasarım, yapım ve deneyler - Bölüm 1: Çekme dayanımı 1100 mpa’dan küçük sertleştirilmiş ve temperlenmiş çelik tüpler
• TS EN ISO 9809-2 ... Bölüm 2: Çekme dayanımı 1100 mpa’a eşit veya daha büyük sertleştirilmiş ve temperlenmiş çelik tüpler
• TS EN ISO 9809-3 ... Bölüm 3: Normalize edilmiş çelik tüpler

Vakum, içinde hiçbir madde bulunmayan, bir atom veya molekül bulunmayan boşluk anlamına gelmektedir. Genel olarak hava basıncı çevresindeki atmosferik basınçtan daha düşük olan, ya da basıncı düşürülmüş olan alanları tanımlamak için kullanılmaktadır. Pratikte tamamen boşaltılmış bir boşluğun, yani vakumun laboratuvar koşullarında elde edilmesi mümkün değildir. Vakum, teknolojide, özellikle de uzay teknolojilerinde geniş bir kullanım alanı bulunmaktadır.

Vakum ve soğutma tankları, yüksek kapasite ve yüksek verime göre tasarlanmış PVC, PE ve PP boru hatlarında kullanılmaktadır. PVC, polivinil klorür, PE polietilen, PP ise polipropilen maddesidir. Bunlar sentetik plastik polimerlerdir.

Vakum, basıncı atmosferik basınç değerinin altında bulunan gazların doldurduğu kapalı hacim olarak tanımlanmaktadır. Sanayide vakum sözcüğü, basınçları atmosferik basıncın altında plan gazların oluşturdukları ortamları ifade etmektedir. Vakum, söz konusu gaz veya basıncını yaratan moleküllerin pompalarla emilmesi veya yoğuşması olarak da tanımlanmaktadır.

Kısaca hava basıncının atmosfer basıncı altına indirilmesine vakum denmektedir. Vakum oluşturan alanda basınç, havanın basınç değerinin altına indiği için, açık alandaki hava vakumun oluştuğu alana doğru akmaktadır. Hava akımın olduğu kanala bir cisim yaklaşacak olursa, vakumun etkisi ile cisim emilmektedir.

Gaz moleküllerinin olduğu yerde gaz yoğunluğu düşürülerek yapay vakum oluşturulabilir. Uzayda kendiliğinden var olan gazsız ortam ise doğal vakumdur.

Tekonolojide vakum ve basınç birimleri aynı birimlerle ifade edilmektedir. Vakum çalışmalarında da birim olarak Torr veya Pascal kullanılmaktadır. Laboratuvar ortamında elde edilen en düşük vakum 10-15 atmosferdir ve bir metreküp hacme 30 milyar atom düşmektedir. Uzay boşluğunda ise metreküpe bir atom düşmektedir.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre vakum tankları ters basınç özelliği ile basınçlı kaplar ve tesisatlar grubuna girmektedir. Bu nedenle de kontrol ve muayene işlemlerinin yılda bir kere makine mühendisleri, makine teknikerleri ve yüksek teknikerler tarafından yapılması gerekmektedir.

Firmamız, basınçlı kapların periyodik kontrolleri çerçevesinde vakum tanklarının düzenli kontrol ve muayenelerini, ilgili yasal düzenlemelere ve yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara ve test yöntemlerine uygun şekilde yapmaktadır.

Boru hatları, uzun mesafelere sıvı ve gazları ekonomik ve güvenli koşullarda ulaştırmak amacı ile inşa edilmektedir. Genel olarak boru hatları ile ham petrol, benzin, mazot veya jet yakıtı gibi işlenmiş petrol ürünleri, doğal gaz, karbondioksit, sıvı içinde konsantre katı maddeler ve arıtılmış sular taşınmaktadır.

Boru hattı ile ilk taşımacılık Amerika’da büyük petrol alanlarından çıkan petrolün taşınması için 1800’lerin ikinci yarısında kurulmuştur. Bu ilk boru hatları ağaçtan yapılmıştır. Ancak petrol arama ve rafinerasyon teknolojileri geliştikçe 1800’lerin sonlarında ilk çelik borular kullanılmaya başlanmıştır. Bugün boru hatları, en fazla doğal gaz naklinde kullanılmaktadır. Günümüzde kullanılan boru hatlarının et kalınlığı çok ince, ancak mukavemeti çok yüksektir. Boruların çapları 60 inçe ulaşmaktadır ve çok uzun mesafelere taşıma kapasitesine sahiptir. Genelde uzun boru hatlarında dikişli borular kullanılmaktadır. Malzeme seçiminde ise mukavemet, aşınma, yüksek sıcaklık veya düşük sıcaklık, dinamik yükler ve kaynak edilebilirlik önemli faktörlerdir.

Boru hatları inşa edilirken en zor aşama hidrostatik testlerdir. Hattın belli bir kısmı su ile doldurularak gerekli basınç elde edilmekte ve boru bu basınçta belli bir süre tutulmaktadır. Test edilecek kısımların uzunluğu koşullara göre belirlenmektedir, ancak gerekli basıncın elde edilmesi için kısa tutulması tercih edilmektedir.

Bütün bu açıklamalar gösteriyor ki boru hatları yüksek basınç altında çalışan sistemlerdir ve düzenli kontrolleri yapılmadığı takdirde can ve mal güvenliği açısından risk yaratmaktadır.

Bu tanklar, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yayınlanan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre basınçlı kaplar ve tesisatlar grubuna girmektedir. Bu yüzden yılda en az bir defa kontrol ve muayene ettirilmeleri gerekmektedir. Yönetmelik gereğince tetlerin hidrostatik yöntemlerle yapılması gerekmektedir, ancak işletmeden kaynaklanan zorunlu durumlar ya da iş ekipmanının özellikleri yüzünden hidrostatik testler yapılamıyorsa, bu durumda standartlarda açıklanan tahribatsız muayene yöntemleri uygulanmaktadır.

Firmamız, basınçlı kapların periyodik kontrolleri kapsamında boru hatlarının düzenli kontrol ve muayenelerini, ilgili yasal düzenlemelere ve yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara ve test yöntemlerine uygun şekilde yapmaktadır.